''పైన రంగు రంగుల ఆకాశం

కింది మర్రిచెట్టు

దాని కింద వీళ్ళు''

ఎవరు వీళ్ళు? అభివృద్ధివైపు దూసుకుపోతోంది అంటున్న భారతదేశంలో ఇంకా చెట్టుకింద జీవనమా?

ప్రతి వూరిలో మనం చూస్తూనే ఉంటాం వీరిని. వీధిలో దువ్వెనలు, సవరాలు, పూసలు, ఆట వస్తువులు అమ్ముకుంటూ తిరిగే దాసరి లేదా పూసలవారు. వారు అమ్మే పూసల్నే రంగురంగుల వాటిని ఆభరణాలుగా ధరిస్తారు. వారి వస్త్రధారణ బట్టే వారిని ఇట్టే గుర్తుపట్టవచ్చు. వారి వేషధారణ వారి జీవనశైలికి ప్రతిబింబం అని చెప్పవచ్చు. ప్రాంతాలు వేరు అయినా వారి జీవనశైలి సామాన్యంగా ఒకే విధంగా వుంటుంది. సాధారణంగా వారు సంచారజీవులు. ఒక వూరు చేరి, వూరిబైట గుడిసెలు వేసుకునో, చెట్లకింద పాతబట్టల్తో ఆచ్ఛాదనగా చుట్టూ కట్టుకొని జీవనం సాగిస్తూ ఉంటారు. చెట్ల కొమ్మలకి చీర ఉయ్యాలల్లో పసిబిడ్డల్ని భద్రంగా (?) పెంచుకొంటారు.

నల్లని పాదాలతో

ఆకాశాన్ని తంతున్న

మర్రి ఊడలు

జట్టు జుట్టూ

పట్టుకొని

చెక్క ఈర్పెనలు

గుప్పుగుప్పుమని

బీడీకి బీడీ జత.

వీరిలోనూ కొన్ని తెగలు ఉన్నాయి. ఆచార వ్యవహారాలు, అలవాట్లు, కట్టుబాట్లు, నమ్మకాలు, వేడుకలు, పండుగలు పబ్బాలు, ఎవరి సంప్రదాయం ప్రకారం వారు చేసుకుంటారు. పగలంతా పూసలు, దువ్వెనలు, ఈర్పెనలు అమ్ముతూ తిరుగుతున్నప్పుడు వారి వీపులకి బిడ్డల్ని కట్టుకుంటారు. మాటతీరు, పాటవైనాలు ప్రత్యేకంగా, ప్రజలకి ఆసక్తికరంగా ఉంటాయి.

పక్షిమాంసంతో కుండలో

కుతకుతలాడుతున్న

అన్నం

జుర్రుకుందామని

చుట్టూ చేరిన

పిల్లా మేకా

గోలగోల

కేకలకి

అదిగో పారిపోయాడు

చెట్టుమీది బ్రహ్మరాక్షసుడు

ఆధునిక నాగరిక జీవనానికి వేరుగా ఉన్నా, వారికంటూ కొన్ని సాంఘిక ఆచారాలు ఉన్నాయి. అవి వారి సామూహిక జీవనానికి సంబంధించినవి. వారికి దైవభక్తి ఎంత ఎక్కువో, మూఢ నమ్మకాలు, అదృశ్యశక్తులపట్ల విశ్వాసమూ ఎక్కువే. ఒకతరం నుండి మరో తరానికి అవి సంక్రమిస్తూవస్తుంటాయి. వాటిని వదులుకోవడానికి వారు ఒకింత అంగీకరించరు.

అందుకే ఆధునిక సమాజం, ప్రభుత్వాలు అందిస్తున్న పథకాలు, సౌకర్యాల పట్ల వారు ఆకర్షితులు కాకుండా ఉండిపోతున్నారు.

పైన నల్లని ఆకాశం

కింద మర్రిచెట్టు

దానికింద వీళ్ళూ

వీళ్ళ మూటలూ,

మూటల్లో

రంగురంగుల పూసలు

దండలు

దువ్వెనలు!

పొట్ట గడవడానికి ఎన్నో తిప్పలు. బ్రతుకుతెరువుకోసం వీధివీధి తిరిగి చిల్లరడబ్బుల కోసం పూసలు, దండలు, పిన్నీసులు, చిన్నచిన్న ఆటబొమ్మలు, అద్దాలు అమ్ముకోవడం, ఒక్కోసారి అన్నం లేదా బియ్యం స్వీకరిస్తారు. సాయంత్రానికి చెట్ల కిందకి చేరుకుంటారు. దయనీయమైన జీవితాలు. ప్రభుత్వం వీరిని వెనకబడిన తరగతుల్లో చేర్చింది. వెనకబడిన తరగతులకి చెందిన చాలా కులాల లాగే వీరికీ తగినంత ఆర్థిక ప్రోత్సాహంలేదు. కొద్దోగొప్పో ఉన్న ఆర్థిక, విద్య, ఉద్యోగావకాశాల్ని వీరు దాదాపు ఏమాత్రమూ ఉపయోగించుకోవడం లేదనే చెప్పాలి. అసలు ఏఏ పథకాలు తమకుంటూ నిర్దేశించబడ్డాయో వారికి తెలీదని చెప్పవచ్చు. చదువుపట్ల ఏమాత్రం ఆసక్తి చూపించడం లేదు. ఉద్యోగాల మీద మోజూలేదు. తరతరాలుగా వారి ఆస్తి పూసలదండలు, దువ్వెనలు, చెక్క ఈర్పెనలు. నివాసాలు చెట్ల నీడలో. చాలా బాధాకరమైన దృశ్యం.

పైగా వీరిపై సమాజంలో సదభిప్రాయం లేకపోవడం, దొంగలుగా అనుమానపు దృక్కులు దురదృష్టకరం. ప్రభుత్వం ప్రకటించిన ఆర్థికసహాయాల్ని, విద్యాసంస్థల్లో, ఉద్యోగావకాశాల్లో కల్పించిన వెసులుబాటుని వారికి తెలియజేయడానికి ప్రభుత్వ, ప్రభుత్వేతర సంస్థలు పూనుకోవాలి. వారి రక్షణకు, వారిలోని మూఢ విశ్వాసాల్ని, ప్రమాదకరమైన అభివృద్ధినిరోధకాలైన కొన్ని సంప్రదాయాల్ని తొలగించేదిశగా అవగాహన కార్యక్రమాలు నిర్వహింపబడాలి.

సమాజంలో, వేగవంతమైన జీవనవిధానంతో సాగిపోయే మనం పూసలవారిని ఎంతవరకు పట్టించుకుంటున్నాం!

కవయిత్రి పాలపర్తి ఇంద్రాణి వారిని గూర్చి కవిత్వం రాయడం ప్రశంసనీయమైన ప్రయత్నం. అభినందనీయం.

- పాలపర్తి ఇంద్రాణి

డా|| శ్రీమతి సి.హెచ్‌. సుశీల